Η ερευνητική δραστηριότητα του Εργαστηρίου Νεοελληνικών Διαλέκτων καλύπτει ένα ευρύ φάσμα των τομέων της γλωσσολογικής έρευνας με ειδικό ενδιαφέρον στην καταγραφή και μελέτη των νεοελληνικών διαλέκτων. Οι μελέτες που εκπονούνται αφορούν κυρίως τους εξής τομείς:
- Θεωρητική Μορφολογία (και το διεπίπεδο με τη Σύνταξη και τη Φωνολογία)
- Φωνητική/ Φωνολογική ανάλυση (με έμφαση στον επιτονισμό)
- Λεξικολογία/ Λεξικογραφία
- Διαχρονική εξέλιξη της γλώσσας
- Γλωσσική ποικιλία/ Γλωσσική αλλαγή στις νεοελληνικές διαλέκτους
- Γλωσσική επαφή
- Υπολογιστική Μορφολογία
Βασικές ερευνητικές δραστηριότητες
- Η ανάληψη ερευνητικών προγραμμάτων τα οποία έχουν ως στόχο τη σφαιρική και ολοκληρωμένη μελέτη των νεοελληνικών διαλέκτων.
- Η διοργάνωση ημερίδων και συνεδρίων με θέμα τις νεοελληνικές διαλέκτους (βλ. αντίστοιχη ενότητα).
- Η άσκηση των φοιτητών στην έρευνα, μελέτη και ανάλυση διαλεκτικών δεδομένων.
- Η έκδοση τόμων με μελέτες για τις νεοελληνικές διαλέκτους.
Στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων του, το Εργαστήριο Νεοελληνικών Διαλέκτων έχει συστηματική συνεργασία με φορείς που ασχολούνται με τη διαλεκτική γλωσσική έρευνα όπως: το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών και το Ιστορικό Λεξικό της Ακαδημίας Αθηνών.
Ερευνητικοί Στόχοι
- Η καταγραφή, μελέτη και διάσωση των νεοελληνικών διαλέκτων, οι οποίες ομιλούνται εντός και εκτός του ελλαδικού χώρου, και αποτελούν σημαντική πηγή για τη μελέτη της γλωσσικής και πολιτισμικής κληρονομιάς, καθώς σε αρκετές περιπτώσεις διασώζουν δομές και χαρακτηριστικά τα οποία δεν εμφανίζονται στην Κοινή Νεοελληνική.
- Η δημιουργία οργανωμένης βάσης δεδομένων, η οποία θα περιλαμβάνει διαλεκτικό υλικό από:
- (α) γραπτές πηγές και
- (β) ηχητικά αρχεία προφορικού λόγου.
- Η κατανόηση και ερμηνεία των γλωσσικών μηχανισμών που καθορίζουν τη γλωσσική αλλαγή.
- Η διαμόρφωση ενός ολοκληρωμένου πλαισίου προσέγγισης της γλωσσικής ποικιλίας και της γλωσσικής αλλαγής, το οποίο να βασίζεται στο γλωσσικό πλούτο της ελληνικής γλώσσας και να βρίσκει εφαρμογή σε άλλες γλωσσικές ποικιλίες.